Pagina's

donderdag 14 mei 2020

Naar de exit zonder auto - opiniestuk

Dit opiniestuk verscheen in De Standaard op 12 mei 2020 
(Een Franse versie stond in Le Soir)


Naar de exit zonder auto

De voorbije weken werd duidelijk dat er in dichtbevolkte wijken geen ruimte is om aan physical distancing te doen. Hier en daar kwamen er lokale maatregelen, maar een nati­onaal ruimtelijk draaiboek blijft uit. Zij die de exitstrategie uittekenen, houden geen rekening met ruimtelijke implicaties, ondanks waarschuwingen voor een mobiliteitsknoop. Premier Sophie Wilmès (MR) riep zelfs op om het openbaar vervoer links te laten liggen en de auto als alternatief te gebruiken. De beperkte aandacht voor de ruimtelijke infrastructuur hoeft niet te verbazen, want in de expertgroepen zitten geen ruimtelijk planologen, stedenbouwkundigen, verkeersdeskundigen of architecten. Ook de ministers van Mobiliteit en Omgeving blijven buiten beeld.


Verkeersinfarct dreigt

Mobiliteit is in de eerste plaats een zaak van volksgezondheid. Luchtvervuiling veroorzaakt jaarlijks ongeveer 500.000 vroegtijdige overlijdens in Europa, waarvan 9.300 in België. De advieswaarden van de Wereld­gezondheidsorganisatie (WHO) voor fijn stof worden in grote delen van België overschreden. De juridisch afdwingbare Europese grenswaarde voor stikstofdioxide wordt op verkeersdrukke locaties niet gerespecteerd.

Vanwege hun lakse aanpak om de luchtkwaliteit te verbeteren, worden de verschillende overheden in ons land nu al voor de rechter gedaagd. Dat ze deze gezondheidscrisis bestrijden zonder rekening te houden met een ander dodelijk gezondheidsprobleem, is moeilijk te begrijpen. Recente studies geven aan dat luchtvervuiling mogelijk een katalysator is voor de dodelijkheid van het coronavirus. Een onbezonnen doorstart op het vlak van mobiliteit kan grote gevolgen hebben.

Maar hoe kun je een economische relance uitdokteren zonder het vervoer van personen en goederen in rekening te brengen? De beelden van de verkeerscongestie na de heropstart in Chinese steden tonen wat er gebeurt als we geen doortastende maatregelen treffen om het autogebruik te ontmoedigen.

Mobiliteit is bovendien onlosmakelijk verbonden met economie. Een efficiënte heropstart van de economie vraagt een vlotte bereik­baarheid van handelszaken, bedrijven en kantoren. In een stad als Brussel zijn er dagelijks gemiddeld 5,4 miljoen verplaatsingen, waarvan 35 procent met het openbaar vervoer. Op een normale werkdag staat het autoverkeer al stil. Als na de exit 1,9 miljoen extra verplaatsingen met de auto gebeuren, dreigt een totaal verkeersinfarct.

Mobiliteit bepaalt ook de leefkwaliteit van de publieke ruimte. De lockdown betekent minder auto’s en biedt letterlijk ruimte voor bewoners die thuis zitten met kinderen, in een kleine woning zonder tuin of terras. De wekenlange quarantaine vergt van veel stadsbewoners bijzondere inspanningen. Met het oog daarop is het niet wenselijk dat de publieke ruimte weer eenzijdig ingepalmd wordt door de auto.

Ten slotte is er het gebrek aan verkeers­veiligheid in België. Als de scholen weer opengaan op 18 mei, komen er opnieuw veel kinderen op straat tijdens de spitsuren. Globaal zijn verkeersongevallen de grootste doodsoorzaak bij 4- tot 25-jarigen geworden. De paradox is dat onveilige wegen ouders aanzetten om hun kinderen naar school te brengen met de auto, en dat ze zo bijdragen aan de onveiligheid. Die vicieuze cirkel dreigt een negatieve spiraal te worden als de auto nu ook gepresenteerd wordt als het meest coro­naveilige vervoersmiddel.


Laat de auto staan

De Nationale Veiligheidsraad moet het mobiliteitsvraagstuk ter harte nemen bij het uittekenen van de exitstrategie. Daarbij moet de raad zich laten bijstaan door mobiliteits­experts, planologen, stedenbouwkundigen en architecten. Wij formuleren alvast twee aanbevelingen:

1. Stel in de communicatie de actieve verplaat­singen duidelijk voorop en volg daarmee de WHO-richtlijn op: ‘Probeer waar mogelijk te wandelen of te fietsen.’ Die maatregel heeft een positieve impact op de gezondheid: hij bevordert lichaamsbeweging en helpt om de verspreiding van het virus in te perken. Stigmatiseer het collectieve vervoer niet, maar roep op om een performant openbaar vervoer op te zetten en ondersteun reizigers om veilig te reizen.

2. Schrijf richtlijnen uit om anderhalvemeteren in de publieke ruimte en op het openbaar vervoer mogelijk te maken. Je kunt de capaciteit van veilige fiets- en wandel­paden opdrijven, missing links wegwerken en de fietssnelwegen uitbreiden met veilige, afge­scheiden fietsnetwerken binnen woonwijken. Overstapplaatsen aan de rand zijn nodig om het verkeer van buiten de directe periferie op te vangen. Woonerven, autovrije zones en doordachte verkeersfilters kunnen de impact van het pendelverkeer op woon­wijken drastisch inperken en de leefkwaliteit sterk verbeteren. Inzetten op buurtvoorzieningen en lokale nabijheid stimuleert mensen om zich te voet of per fiets te verplaatsen. Hou rekening met wachtrijen op de stoep: schrap parkeerplaatsen voor lokale handelszaken en maak winkelstraten autovrij.

Veel beslissingen die deel uitmaken van de exitstrategie hebben een ruimtelijke impact op onze leefomgeving. Covid-19 haalt bestaande evenwichten overhoop, waardoor mensen zich anders gedragen en verplaatsen. Die paradigmashift verdient een snelle en doortastende ruimtelijke regie die chaos vermijdt en een doorstart van de economie en de samenleving alle kansen geeft.


Gekopieerd van de site van BRAL (foto van BRAL)
https://bral.brussels/nl/artikel/naar-de-exit-zonder-auto

BRAL, Fietsersbond en vele andere organisaties en personen ondertekenden deze brief :

Bouwmeesters:
Leo Van Broeck (Vlaams Bouwmeester)

Chantal Dassonville (Cellule Architecture Fédération Wallonie-Bruxelles)

Kristiaan Borret (Bouwmeester Maître Architecte Brussel)

Christian Rapp (Stadsbouwmeester Antwerpen)

Peter Vanden Abeele (Stadsbouwmeester Gent)

Georgios Maïllis (Bouwmeester de Charleroi)

Stefan Devoldere (Stadsatelier Oostende)

Oud-bouwmeesters :
Bob Van Reeth (architect, eerste Vlaams Bouwmeester 1998-2005)

Marcel Smets (Vlaams Bouwmeester 2005-2010)

Peter Swinnen (Vlaams Bouwmeester 2010-2015, CRIT.)

Olivier Bastin (1st Bouwmeester maître architecte Brussels )

Dokters en wetenschappers :
Benoit Nemery (Emeritus hoogleraarToxicologie & Arbeidsgeneeskunde)

Lieven Annemans (professor Gezondheids- en welzijnseconoom UGent en VUB)

Marc Goethals (Cardioloog OLV ziekenhuis Aalst)

Thomas Vanwolleghem (UAntwerpen, Universitair Ziekenhuis Antwerpen)

Wouter Arrazola de Oñate (arts-onderzoeker respiratoire volksgezondheid)

Organisaties :
Ann Verhetsel (Vlaamse vereniging van Ruimte en Planning)

Audrey Contesse (Institut Culturel d’Architecture Wallonie-Bruxelles)

Aurélie Willems (GRACQ - Les Cyclistes Quotidiens)

Bernard Govaert (Netwerk Duurzame Mobiliteit)

Bert Cornillie (Straten Vol Leuven)

Boris Nasdrovisky (Tous à Pied)

Dave Van Meel (Greenpeace Belgium)

Delphine Morel & Katia Xenophontos (Bruxsel’Air)

Eva Jacobs & Marlies (Filter Café Filtré Antwerpen)

Els Van den broeck en Jan Christiaens (Mobiel 21)

Fenna Bouve (30max)

François Schreuer (urbAgora, revue Dérivations)

Frank D’hondt (Secretaris-Generaal ISOCARP)

Geert Van Waeg (Johanna vzw)

Jacques Timmerman, (ACE Architects’s Council of Europe)

Jan Vilain (Infopunt Publieke Ruimte)

Jente Somers (Critical Mass Antwerpen)

Johan Van Reeth (Leuven2030, BUUR)

Joris Scheers (ECTP - Conseil Europeene des Urbanistes)

Jouri De Pelecijn (Filter Café Filtré Atelier)

Kaatje Aerts & Ine Vos (Filter Café Filtré Brussel)

Lies Craeynest (Clean Air BXL)

Linda De Boeck (Vlaams Instituut Gezond Leven)

Malte Arhelger (Critical Mass Brussels)

Manu Claeys (StRaten-Generaal)

Marion Alecian (ARAU)

Martine Labeye (Past Président Conseil National de l’Ordre des Architectes)

Mikaël Van Eeckhoudt (Fietsersbond)

Oliver Kozak (EU Cycling Group)

Peter Vermeulen (Ringland)

Pierre Courbe (Inter-Environnement Wallonie)

Pierre Donnier (Les Chercheurs d’air)

Raf Pauly & Tim Cassiers (BRAL - Citizens Action Brussels)

Roel De Cleen & Koen Van Wonterghem (Ouders van Verongelukte Kinderen - SAVE)

Roeland Dudal (Architecture Workroom Brussels)

Sabine Miedema (Kind & Samenleving)

Sofie De Caigny (Vlaams Architectuurinstituut)

Steven Clays (Trage Wegen)

Tom Dhollander (Voetgangersbeweging)

Xavier Tackoen (Espaces-Mobilités)

Wiet Van Daele & Kadri Soova (Heroes for Zero)

Wout Baert (Fietsberaad Vlaanderen)

Academici :
Aniss M. Mezoued (Brussels Studies Institute et UCLouvain)

Bas de Geus (Vrije Universiteit Brussel - MFYS - MOBI)

Bas van Heur (Vrije Universiteit Brussel - Cosmopolis Centre for Urban Research)

Benoit Moritz (Université Libre de Bruxelles, Metrolab.Brussels)

Cathy Macharis (Vrije Universiteit Brussel-Onderzoeksgroep MOBI)

Dag Boutsen (KU Leuven, Faculteit Architectuur)

Dirk Lauwers (UAntwerpen - Research Group for Urban Development)

Eric Cornelis (Groupe de Recherche sur les Transports, UNamur)

Eric Corijn (VUB - Cosmopolis Centre for Urban Research)

Frédéric Dobruszkes (Université libre de Bruxelles & FNRS)

Georges Allaert (emeritus gewoon hoogleraar UGent)

Hans Leinfelder (KU Leuven, Faculteit Architectuur)

Hilde Heynen (KU Leuven, Faculteit Architectuur)

Jacques Teller (Université de Liège, LEMA)

Jean-Philippe De Visscher (UCLouvain)

Kobe Boussauw (VUB  - Cosmopolis Centre for Urban Research)

Kris Peeters (PXL Hasselt)

Lieven De Cauter (KU Leuven & RITCS)

Luce Beeckmans (Universiteit Gent - postdoctoraal onderzoeker FWO)

Luc Int Panis (actieve mobiliteit en gezondheid, PASTA Antwerpen)

Maarten Van Acker (UAntwerpen - Onderzoeksgroep voor Stadsontwikkeling)

Maarten Van Den Driessche (UGent - Vakgroep Architectuur en Stedenbouw)

Mario Cools (Université de Liège, LEMA)

Marlies De Munck (UAntwerpen, Filter Café Filtré Antwerpen)

Michel Hubert (Université Saint-Louis – Bruxelles, Université libre de Bruxelles)

Nathalie Roussel (UAntwerpen en Antwerp HeArts)

Nicola da Schio (VUB , Cosmopolis Centre for Urban Research)

Pascal De Decker (KU Leuven, Faculteit Architectuur)

Pascal Gielen (UAntwerpen - ARIA - CCQO)

Pieter Van den Broeck (KU Leuven, Research Unit Planning & Development)

Pierre Vanderstraeten (UCLouvain - LOCI)

Pieter Uyttenhove (UGent - Vakgroep Architectuur en Stedenbouw)


Willy Miermans (UHasselt, Instituut voor Mobiliteit)






maandag 4 mei 2020

een rechtvaardige herverdeling van de openbare ruimte in coronatijden

Aan de Colleges van Burgemeester en Schepenen van Vorst en Sint-Gillis

Vooreerst hopen we dat alles goed gaat met u en met uw naasten in deze moeilijke tijden.


Nadat de gewestelijke overheid de gemeenten opriepen om meer ruimte te creëren voor voetgangers en fietsers, kwamen vier lokale burgerinitiatieven samen en werkten onderstaande voorstellen uit.

Sinds de coronamaatregelen is het aantal mensen dat zich met de fiets of te voet verplaatst, sterk toegenomen.  Het is voor ons heel belangrijk om deze evolutie aan te moedigen en een massale overstap naar de auto bij de afbouw van de maatregelen te voorkomen (vanaf vandaag).

Het is tijd voor een rechtvaardige herverdeling van de openbare ruimte en de uitvoering van snelle of tactische ingrepen die de veiligheid van iedereen ten goede komen, ook van kinderen die met de fiets of te voet naar school gaan.

Daarom stellen wij voor dat de verbeteringen verder worden afgewerkt die u al aangevat heeft en waarvoor wij u alvast hartelijk danken (zie bijlage).

We zijn uiteraard bereid tot nader overleg.

Fietsersbond Brussel-Zuid, Gracq Forest-St-Gilles, 1190/0 en 1060/0

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°

Bonjour très chers membres du Collège des bourgmestres et des échevins des communes de Forest et de Saint-Gilles,
Bonjour très chers membres du conseil communal des communes de Forest et de Saint-Gilles,

Nous espérons avant tout qu’en cette période, tout se passe bien pour vous et pour vos proches.
Ayant entendu l’invitation des autorités régionales adressée aux communes pour créer davantage d’espace pour les piétons et les cyclistes, nos 4 collectifs citoyens (le GRACQ, le Fietsersbond, 1190/0 et 1060/0) se sont réunis pour collecter les propositions développées ici.

Depuis le début du confinement, le nombre de personnes se déplaçant à vélo ou à pied s’est fortement accru. Il nous semble capital d’encourager cet élan et d’éviter un report massif vers la voiture lors du déconfinement (à partir d'aujourd'hui).

L’heure est à une redistribution plus équitable de l’espace public et à la mise en place d’aménagements rapides ou tactiques assurant la sécurité de tou·te·s, y compris des enfants qui souhaiteront rejoindre leur école à vélo ou à pied.

C’est pourquoi nous vous proposons de compléter les aménagements déjà entrepris par vos communes et pour lesquels nous vous remercions déjà grandement.

Nous restons bien entendu à votre disposition pour échanger à ce propos.

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°